Stond de wieg van Beethoven in Nederland?

Ludwig van Beethoven (1770-1827) wordt tot de invloedrijkste componisten gerekend. Hij bracht het classicisme tot voltooiing en leidde de romantiek in. Zijn oeuvre heeft een overheersende invloed gehad op de negentiende-eeuwse muziek.

De voorvaderen van Beethoven stammen uit Mechelen en vestigden zich later in Bonn. Deze afkomst verklaart het Nederlandse voorvoegsel 'van' in de naam. De naam Beethoven zou kunnen duiden op een oorspronkelijke herkomst van een bietenboerderij (bietenhof). Het gaat hier echter waarschijnlijk om het dorp Bettenhoven in de provincie Luik. In de vijftiende eeuw woonde hier een zekere Jan van Bettehoven, zevende voorvader van de componist.

Beethoven werd geboren in de Duitse stad Bonn. Althans, zo vermeldt de doopakte. In de Nederlandse stad Zutphen denkt men daar echter anders over en al jaren gaat het gerucht dat de beroemde componist mogelijk hier geboren is.

Hoe zit dat?

Ludwig was de zoon van Johan van Beethoven, Kapellmeister en Hoftenor in Bonn. Deze Johan maakte deel uit van een reizende muzikantengroep uit Duitsland, die 's zomers de Hollandse kermissen en jaarmarkten afreisden.

Vanuit het dorp Gondorf, niet ver van Bonn, werd er op een gegeven moment toestemming gevraagd om op te treden tijdens de kermis in Zutphen. De echtgenote van Johan, zou toen in Zutphen zijn bevallen van Ludwig, in een kleine herberg 'De Franse Tuin', aan de Halvemaanstraat, gelegen aan de Binnengracht, recht tegenover de Landsstallen.

Ten tijde van zijn geboorte was de Jezuïetenorde net uit Zutphen vertrokken en was er mogelijk geen gelegenheid het kind te laten dopen door de Katholieke Kerk. Dit zou mogelijk een reden kunnen zijn voor het ontbreken van een doopakte. Nadat het gezelschap in Bonn was teruggekeerd, heeft men Ludwig daar alsnog laten dopen en dit zou betekenen dat ook daar de doopakte is opgesteld.

Een andere versie is dat in 1770 ene Ludwig van Beethoven in Bonn werd geboren, die echter al spoedig stierf. In 1772  werd er wederom een jongetje in huize Beethoven geboren, maar nu in Zutphen, waar de familie op dat moment verbleef. Zoals dat gebruikelijk was in die tijd, kreeg dit kind de naam van het overleden broertje: Ludwig. Dit kind, geboren dus in Zutphen, werd de grote componist Ludwig van Beethoven. Daar komt bij dat Beethoven meerdere keren gezegd schijnt te hebben dat hij in Zutphen is geboren en de Zutphenaren willen dat maar al te graag geloven.

Op dit moment (september 2017) doen archeologen onderzoek in de Halvemaanstraat in Zutphen en hopen resten te vinden van de herberg 'De Franse Tuin'. Zij gaan er niet van uit dat er aanwijzingen worden gevonden dat Beethoven hier is geboren.

 


Er is maar één waar-heidsgetrouwe afbeel- ding van het gezicht van Beethoven en dat is het gipsen afgietsel dat in 1812 van hem werd gemaakt.

Het afgietsel werd gemaakt door Franz Klein, als voorbereiding voor een borstbeeld. Beethoven was hier 42 jaar.

Dit is niet, in tegen-stelling wat veel mensen denken, het doden-masker van Beethoven.

Het bovenstaande mas-ker is in het bezit van de webmaster van deze site.


Het graf van Beethoven op het Zentralfriedhof in Wenen.